Moje ciało żyje swoim życiem, czyli o co chodzi z tym połogiem?

Połóg to z pewnością jeden z najbardziej zaskakujących okresów w życiu kobiety. Dla części młodych mam będzie zupełnie łagodnym doświadczeniem, o którym być może zupełnie nie będą pamiętać, dla innych – okresem godnym wymazania z pamięci.

O co tyle zamieszania ? 

Połóg to czas od urodzenia łożyska do 6-8 tygodni po porodzie. Charakteryzuje się cofaniem zmian w organizmie kobiety związanych z ciążą. W praktyce trwa około 6 miesięcy.  

Jakie zmiany dokładnie zachodzą ? 

• Inwolucja (obkurczanie) macicy, która zmniejsza się codziennie i obniża o szerokość jednego palca poprzecznego. Po blisko 8-10 dniach macica jest niewyczuwalna nad spojeniem łonowym. Skurcze odpowiedzialne za ten proces nazywamy skurczami połogowymi. Należy zauważyć, iż są one szczególnie odczuwalne po porodzie drogą operacyjną oraz silniejsze po każdym kolejnym porodzie (u wieloródek mamy do czynienia z rozciągniętym mięśniem macicy i tym samym silniejszych i bardziej efektywnych skurczów potrzeba, by go obkurczyć).
  Macica w ciąży zwiększa swoją masę i wielkość około 10-krotnie, powraca do stanu sprzed ciąży stosunkowo szybko, po tygodniu szczyt mięśnia macicy jest ledwo wyczuwalny nad spojeniem łonowym. Przez pierwsze 3-5 dni po porodzie skurcze, które temu towarzyszą mogą być bolesne, pojawiają się szczególnie podczas karmienia piersią. Dlatego uważa się. iż karmienie naturalne jest najprostszą profilaktyką przeciwkrwotoczną, ponieważ kobieta przystawiając dziecko do piersi wyzwala w swoim ciele wyrzut oksytocyny kilkukrotnie w trakcie doby. Prawidłowo przystawiony noworodek potrafi zagwarantować całkiem skuteczną stymulację macicy 😉 
• gojenie się ran poporodowych (w zależności od drogi porodu: krocza bądź rany po CC);
• rozpoczęcie i kontynuacja laktacji;
• zmiany hormonalne w organizmie, w tym ponowne podjęcie czynności przez jajniki (czasem po zakończonym okresie połogu).  

Gojenie się ran poporodowych, zmiany w narządzie rodnym

JAMA MACICY – oczyszcza się w połogu z resztek tkankowych, oczyszczanie rany po łożysku, następuje regeneracja błony śluzowej macicy (zakończona zwykle ok 6 tyg. po porodzie);

ODCHODY POŁOGOWE – powstają z upłynnionego materiału z jamy macicy, mają mdły zapach i w zależności od czasu zmieniają swoją charakterystykę.
Odchody połogowe mimo, iż powstają w jamie macicy, mogą być materiałem wysoce zakaźnym (głównie kolonizacja gronkowców, paciorkowców i pałeczek okrężnicy). 

Podział i charakterystyka odchodów połogowych 

Okres połogu	Barwa / konsystencja
Doba 1 – 3	krwistoczerwona, wypełniona skrzepami
Koniec 1. tygodnia	brunatnokrwista, domieszka surowicy
Koniec 2. tygodnia	brudnożółta/śmietankowa
Koniec 3. tygodnia, 4-6 tydzień	szarobiała/surowiczo-wodnista. zmniejszona ilość odchodów

Na co należy zwrócić szczególną uwagę obserwując odchody połogowe ? 

ZAPACH 

W fizjologicznej sytuacji odchody połogowe mają mdły, czasem metaliczny zapach. Czasami są zupełnie bezwonne. Jeżeli ich zapach przybiera nieprzyjemny, czasem wręcz rybi lub gnilny zapach to są 2 opcje: 

1/ zaniedbanie higieniczne – po dokładnym podmyciu krocza zapach powinien wrócić do normy;

2/ zakażenie – zapach nie mija niezależnie od stosowanej pielęgnacji i przestrzegania zasad higieny – wymaga konsultacji specjalistycznej, bowiem może świadczyć o zakażeniu w drogach rodnych kobiety.  

BARWA 

Prawidłowe odchody połogowe zostały opisane w powyższej tabeli. Uwagę powinny przykuć pasma ropy bądź zielonkawe smugi w wydzielinie z dróg rodnych. Jeżeli mamy wątpliwości, należy zasięgnąć specjalistycznej konsultacji (położnej lub lekarza).

OBJĘTOŚĆ 

Największe objętości odchodów połogowych zwykle obserwujemy jeszcze podczas hospitalizacji, gdzie czuwają nad kobietą położne i w razie potrzeby, zespół lekarski. Zarówno w pierwszych, jak i kolejnych dobach po porodzie, naturalną sytuacją jest, gdy po dłuższym odpoczynku pojawia się większe krwawienie. Zgodnie z siłą grawitacji, nagromadzona w drogach rodnych krew wypływa na zewnątrz. Jeżeli jednak zdarzy się, iż krwawienie nie ustępuje niezależnie od przyjmowanych pozycji, czy przystawienia noworodka do piersi,  należy niezwłocznie skierować się na szpitalną izbę przyjęć. 

Dość charakterystyczne jest wówczas uczucie “siusiania krwią”, kiedy mamy wrażenie jakby z dróg rodnych stale wypływała krew. Bardziej efektowną i niepozostawiającą złudzeń sytuacją jest tzw. “chluśnięcie krwią”. To opis, jakiego najczęściej używają kobiety (albo ich partnerzy), dość skutecznie i obrazowo opisuje objętość oraz charakter krwi podczas krwotoku położniczego. W takich momentach barwa odchodów połogowych zwykle będzie krwistoczerwona (niektórzy to opisują jako żywo czerwona, “świeża” krew).  Obecność skrzepów w późniejszych  dobach po porodzie również jest zjawiskiem niepożądanym. Taka sytuacja NIEZWŁOCZNIE wymaga interwencji medycznych. Jeżeli nie ma szans na szybki transport do szpitala, koniecznym jest wezwanie karetki pogotowia. 

Odwrotny wariant, czyli nagłe zatrzymanie odchodów połogowych bądź występowanie bardzo skąpej wydzieliny, również może być niebezpieczne dla zdrowia kobiety. Najczęściej świadczy o tym, iż szyjka macicy obkurczyła się szybciej, niż sama macica zdążyła się oczyścić. Nie będzie to pewnie nic odkrywczego, ale to także wymaga konsultacji medycznej 🙂 

POCHWA

Zwykle około 3. tygodnia połogu wraca do stanu sprzed ciąży, jednak początkowo śluzówka jest cienka i skłonna do otarć bądź krwawień. Wynika to z faktu, iż podczas karmienia piersią w organizmie kobiety utrzymuje się wysokie stężenie prolaktyny, ta z kolei funkcjonuje w sprzężeniu zwrotnym z estrogenami, których poziom pozostaje na niskim poziomie. Estrogeny z kolei odpowiadają za nawilżenie dróg rodnych, nie tylko to w odpowiedzi na bodziec (np. seksualny), ale też to stałe, dlatego ich niedobór sprawia, że śluzówka pochwy w okresie poporodowym jest mniej elastyczna i nawilżona. 

Jakie są pozostałe zmiany w organizmie kobiety po porodzie i co najczęściej zaskakuje ? 

• masa ciała –  jej utrata WYMAGA CZASU i nie zawsze w drugiej dobie po porodzie będzie sumarycznie równa masie urodzeniowej dziecka, łożyska i przypuszczalnej masie płynu owodniowego, to jest OK, że zaraz po porodzie, a nawet 2 tygodnie po nim kobiety wyglądają jakby wciąż były w ciąży 🙂
• układ krążenia – początkowe obrzęki, zwykle ujawniają się w okolicy stóp, kostek i kończyn dolnych około 2. lub 3. doby po porodzie, książkowo powinny zniknąć po około tygodniu, ale czasem zajmuje to nieco dłużej. Z mojej obserwacji wynika, że dłużej na wchłanianie się obrzęków muszą poczekać kobiety z zaburzeniami gospodarki węglowodanowej, np. z cukrzycą ciążową, przedciążową bądź insulinoopornością;
• układ moczowy – początkowe zaleganie moczu, mięśniówka gładka (czyli ta, która buduje ściany narządów) jest po porodzie dość rozleniwiona, co sprawia, iż tzw. parcie na pęcherz jest utrudnione w odbiorze, krótko mówiąc – kobieta realnie nie czuje parcia na mocz. Z tego powodu specjaliści często zalecają, by niezależnie od subiektywnego uczucia parcia, próbować oddać mocz co 3-4 h, ponieważ wypełniony pęcherz moczowy działa na macicę jak ciepły okład i tym samym predysponuje do jej rozkurczenia. Dodatkowym niebezpieczeństwem będzie ryzyko zakażenia lub trwałych zaburzeń funkcjonowania dróg moczowych;
• układ pokarmowy – mogą występować zaparcia (do 2-3 dni po porodzie), z końcem pierwszego tygodnia perystaltyka powinna wrócić do normy, jednak można też jej nieco pomóc i tym samym poprawić komfort funkcjonowania kobiety. Pierwsza kwestia to zadbanie o mięśnie dna miednicy i podstawienie czegoś pod stopy tak, by linia kolan była wyżej, niż linia bioder. Takie ustawienie zmienia mocno kąt odbytnicy i otaczających ją struktur, a w konsekwencji ułatwia defekację. Kolejno, warto zadbać o zapas czopków glicerynowych w domu, są dostępne bez recepty. Zaaplikowane doodbytniczo rozpuszczają się pod wpływem ciepła naszych śluzówek i tym samym ułatwiają ewakuację mas kałowych. No i ostatnia kwestia to dieta oraz dostateczne spożycie wody – temat rzeka 🙂 ;
• zmiany skórne – zmiany barwy rozstępów skórnych na srebrzystoszare, zmieniają swoją wielkość, powłoki brzuszne są bardziej miękkie i wiotkie;
• nadmierne pocenie się – objaw bardzo charakterystyczny dla kobiet szczególnie w pierwszym tygodniu po porodzie, związany ze zmianami hormonalnymi u świeżo upieczonej mamy. Może się zdarzyć tak, że jednej nocy będzie trzeba przebrać się dwukrotnie i dopóki nie towarzyszy temu podwyższona temperatura to wszystko jest w normie.

Tym samym dobrnęłyśmy_liśmy do końca tego “kompendium” połogowego 🙂
Domyślam się, że w pierwszej chwili ta wiedza może przerażać, ale zapewniam: 

przez połóg można przejść łagodnie !

Jednak to się nie uda bez rzetelnej wiedzy, wsparcia i przygotowania całej rodziny.
Trzymam kciuki, aby to doświadczenie było dla Was możliwie dobre i budujące. <3